در سومین سخنرانی روز اول رویداد «لندتک ایران» درباره ترندها یا فراروندهای اثرگذار بر حوزه لندتک و تأمین مالی؛ به‌ویژه تأمین مالی خرد صحبت شد. آرمین فرهنگ، مدیر همکاری‌های سازمانی و سرمایه‌گذاری دیجی‌پی در سخنرانی‌اش بر اثرات نظام‌های اقتصادی تمرکز کرد و تأثیر اقتصاد کلان و تغییرات اقتصادی روی لندتک‌ها، تأثیر تحولات تکنولوژیک بر لندتک‌ها و وضعیت فعلی فراگیری مالی را بررسی کرد. به گفته او بیشترین سهم تسهیلات بانکی به خانوار و End-User می‌رسد؛ بنابراین می‌توان چنین برداشت کرد که سهم کم و کمتری به کسب‌وکارها داده میشود.
افزایش سهم تسهیلات خرد بانکی اثرگذاری لندتک‌ها را کاهش می‌دهد
یکی از مهم‌ترین ترندهای اقتصادی که همیشه در تأمین مالی اثرگذار است، سیاست‌های کلان پولی و مالی دولت است که روی اقتصاد و صنایع مختلف اثر می‌گذارد. به گفته فرهنگ، اکنون نرخ تأمین مالی بالا رفته و تأمین مالی سخت‌تر شده است. او در این‌باره توضیح داد: «ترندهای کلان اقتصاد نشان می‌دهد که نقدینگی یا Liquidity در دسترس، به‌مرور کم و کمتر میشود. یکی از مسائل اثرگذار بر لندتک‌ها، قیمت‌گذاری دستوری است که با تغییر سیاست مکرر نیز همراه میشود و بیزینس‌مدل لندتک را دچار مشکل میکند.»
به بیان او روابط لندتک با بانک‌ها و مؤسسات مالی نیز اثر زیادی بر این صنعت دارد. فرهنگ تشریح کرد: «ترند وام‌دهی بانک‌ها و مؤسسات مالی به مرور زمان رو به کاهش می‌رود زیرا ارزش رسمی این فعالیت پایین آمده است. وقتی ارزش رسمی وام بانکی را با تورم ۱۴۰۰ مقایسه می‌کنیم، درمی‌یابیم که علت سختی تأمین پول چیست. بیشترین سهم این تسهیلات به خانوار و End-User می‌رسد؛ بنابراین می‌توان چنین برداشت کرد که سهم کم و کمتری به کسب‌وکارها داده میشود؛ کسب‌وکارهایی که با نقدینگی و تأمین مالی می‌توانند خلق ارزش کنند.»
از دیدگاه وی، افزایش سهم تسهیلات خرد بانکی نیز می‌تواند به این دلیل باشد که فعالیت لندتک‌ها در جایی که تأمین مالی بر عهده بانک بوده اثرگذاری اندکی داشته است.
نباید تأثیر اقتصاد دیجیتال و لندتک را نادیده گرفت
اقتصاد دیجیتال، ترند بعدی است که روی لندتک‌ها اثر می‌گذارد. به هر حال، لندتک را باید جزئی از فین‌تک و فین‌تک را جزو پایه‌های اقتصاد دیجیتال به حساب آورد. فرهنگ در این‌باره افزود: «اقتصاد دیجیتال و لندتک بر هم اثر می‌گذارند و اگر این تأثیر را نادیده بگیریم، سهم بزرگی از بازار را بی‌اثر کرده‌ایم. اقتصاد دیجیتال در سال‌های گذشته در ایران منطبق با پیش‌بینی امثال من و شما پیش نرفت. امروز سهم معاملات دیجیتالی که روی شاپرک انجام میشود از کل معاملات شاپرک، به وضعیت سال ۱۳۹۹ (زمان همه‌گیری کرونا) برگشته و اقتصاد دیجیتال ناگهان در بازار رشد خوبی را تجربه کرده است.»
مدیر همکاری‌های سازمانی و سرمایه‌گذاری دیجی‌پی در ادامه با طرح این سؤال که «مجموع این ترندها به کجا می‌انجامد؟»، گفت: «به احتمال زیاد ساختارهای تأمین مالی ما دستخوش تحول می‌شوند. لندتک‌ها به سمت تنوع‌بخشی به منابع مالی می‌روند تا وابسته به منابع خاصی نباشند و از ریسک‌های سیستمی آسیب کمتری ببینند. همچنین تنوع‌بخشی به پورتفوی لندتک‌ها به تنوع‌بخشی سبد ریسک نظام بانکی کمک میکند. لندتک‌ها دوست دارند به سمت تأمین مالی کسب‌وکارها حرکت کنند. این حرف در ظاهر جریان خوبی به نظر می‌رسد چون کسب‌وکارها تشنه نقدینگی هستند و لندتک می‌تواند به کمک آنها بیاید، ولی کوچک شدن بازار آنلاین را نیز می‌توان حائز اهمیت دانست. البته منظورم «رشد نکردن» است که نوعی از کوچک شدن به شمار می‌رود. اگر لندتک‌ها به این بخش بازار کمک کنند، رشد بیشتری پدید می‌آید. از سوی دیگر، وقتی لندتک‌ها بخواهند بزرگ‌تر شوند، باید به بازار آفلاین بیایند، چون تا امروز حضور کمرنگ‌تری در آنجا داشته‌اند، ولی حرکت‌هایی آغاز شده و مسلماً در آینده پررنگ‌تر میشود.»
نفوذ دولت الکترونیک باید افزایش یابد
خلق بیزینس‌مدل‌های جدید می‌تواند کمک زیادی به لندتک و اقتصاد ما و اهداف فراگیری مالی کند. یکی از مهم‌ترین ترندهای تغییرات تکنولوژیک، حرکت به سمت دولت الکترونیک است. فرهنگ معتقد است هرچه نفوذ دولت الکترونیک افزایش یابد، فرایندها و ساختارهای بیشتری را کنترل میکند و زیرساخت بهینه‌تری برای بزرگ شدن کسب‌و‌کار‌های دیجیتال فراهم میشود. او تصریح کرد: «وقتی داده‌های در دسترس و شفافیت ساختاری افزایش یابد، فرصت‌های بیشتری خلق میشود. فناوری‌های جدید و کمک قانون‌گذار، تنوع‌بخشی به وثایق را نیز میسر میکند. قانون جدید تأمین مالی تولید و زیرساخت نیز قرار است به این موضوع رسمیت دهد و ما نیز امیدواریم که به رسمیت شناختن وثایق مدرن مثل «کریپتو» در سامانه جامع وثایق، دامنه شمول و فراگیری مالی را افزایش دهد و افراد به سرویس‌های مالی بیشتری دسترسی داشته باشند.»
به گفته فرهنگ تحول بعدی مربوط به روش‌های جایگزین اعتبارسنجی است. او در این‌باره افزود: «قبل از اینکه وثیقه بگیریم یا نکول اتفاق بیفتد، بهتر است اهلیت مشتری را شناخته باشیم و رفتار تکرارپذیر و قابل اتکای او را بدانیم. پولی که از سیستم خارج میشود با اقساط و تعهد مشتری برمی‌گردد. اعتبارسنجی جایگزین به داده‌های جایگزین نیز متکی است. ترند این روش اعتبارسنجی، به سمت داده‌های شبکه‌های اجتماعی و رد پای دیجیتال می‌رود. در دنیا این مسیر را خیلی خوب طی کرده‌اند و احتمالاً در ایران نیز باید به سمت آن رفت.»
اعتبارسنجی و وثایق مدرن، افراد بیشتری را مشمول وام می‌کنند
فرهنگ باور دارد که اعتبارسنجی کمک میکند افرادی که تا الان نمی‌توانستند تحت پوشش سرویس‌های لندینگ درآیند، چه درون سیستم بانکی و چه خارج از آن، مشمول این سرویس‌ها شوند. او بیان کرد: «در نهایت داده‌هایی که در این مسیر جمع کرده‌ایم به کمک می‌آیند تا محصولات شخصی‌سازی‌شده ارائه دهیم. احتمالاً این تغییرات را در آینده لندتک‌ها شاهد خواهیم بود و دامنه جدیدی از وثایق شکل می‌گیرد که لندتک‌ها را قادر میکند به افراد بیشتری وام بدهند. روش‌های اعتبارسنجی مدرن نیز به‌مرور شکل می‌گیرد. تعدادی بیزینس‌مدل جدید، مثلاً سیستم وام‌دهی به اشخاص می‌تواند به وجود آید که در فایننسینگ و میکروفایننسینگ کسب‌وکارها اثر دارد. از روش‌های Factoring و RFB و غیره نیز در دنیا استفاده میشود. امروز بیزینس‌مدل جدیدی به نام Robo-Advisory در حوزه وام‌دهی شکل گرفته و وقتی کسی بتواند پول را با ابزارهای قبلی کنترل کند، قادر خواهد بود همین خدمت را با عنوان یک سرویس ارائه دهد.»
فرهنگ در زمینه فراگیری مالی به داده‌های بانک جهانی که با کمک «گالوپ» جمع کرده‌اند اشاره کرد و گفت: «آخرین داده‌های سال‌های اخیر نشان می‌دهد که ایران فراگیری مالی خوبی در سطوح اولیه سنجه‌های شمولیت مالی دارد؛ مثلاً دسترسی به حساب بانکی. امتیاز ایران در بانک جهانی از حیث Findex معادل ۹۰ است و بخش عمده این امتیاز مربوط به دسترسی به حساب‌های مالی است. ولی یک قدم که جلوتر بیاییم در زمینه نئوبانک و فین‌تک، می‌بینیم که چنین شمولیتی در کار نیست. ما در حوزه فندتک، فاصله زیادی تا فراگیری مالی داریم. ۴۰ درصد ایرانیان معتقدند وقتی نیاز داشته باشند نمی‌توانند تولید بدهی کنند تا نیازشان رفع شود. بخش زیادی از ایرانی‌ها دسترسی به ابزار تأمین بدهی ندارند و ۶۰درصدی هم که دسترسی دارند، یکی از بزرگ‌ترین اولویت‌هایشان دوست، خانواده و صندوق‌های خانوادگی است؛ یعنی رویه‌های سختگیرانه باعث میشود بانک و جریان مالی نتوانند در تأمین نیاز مردم نقش فراگیر داشته باشند.»
فرهنگ در پایان گفت: «در نهایت لندتک‌ها بر بازار تأمین مالی اثرگذارند و به نظر من طی چند سال اخیر، رسیدن آنها به سهم بازار دودرصدی موفقیت به شمار می‌رود، ولی هنوز جای کار زیادی دارند. هنوز راه زیادی مانده تا به آن چشم‌انداز و مأموریت که خیلی‌ها با عنوان فراگیری مالی می‌شناسند برسیم.»
دیدگاهتان را بنویسید