سرویس BNPL یا «الان بخر، بعداً پرداخت کن» را می‌توان نوعی سرویس اعتباری و وام فوری و لحظه‌ای در نظر گرفت که در سرتاسر دنیا مرسوم شده است. بنا به اهمیت روزافزون این سرویس در ایران، BNPL یکی از محورهای اصلی رویداد لندتک ایران را به خود اختصاص داده بود. آرش لرستانی، مدیرعامل آپسان (آسان‌پرداخت توسن) در سخنرانی‌اش به بررسی نقش BNPL در صنعت پرداخت و به تحولی که در پرداخت دیجیتال ایجاد کرده اشاره کرد.
BNPL به‌عنوان یک ابزار پرداخت مفهوم سیملس را شکل داد
آرش لرستانی سال ۲۰۱۹ را که نقطه‌عطفی در توسعه پرداخت‌های دیجیتال بود، یادآور شد. به گفته او وضعیت ناشی از کرونا برای صنعت پرداخت و مالی محرک بزرگی بود و اقتصاد دیجیتال را سال‌ها جلو انداخت. لرستانی در این‌باره توضیح داد: «شاید کلمه انقلاب را به کار نبرده باشیم، ولی دنیای پرداخت در آن هنگام متحول شد. همه‌گیری کووید ۱۹ باعث شد دیگر نتوانیم از پول نقد یا حتی از کارت بانکی استفاده کنیم. مغازه‌ها دیگر کارت نمی‌پذیرفتند، In-Storeها کار نمی‌کردند و اگر هم می‌خواستند کار کنند همه اعتقاد داشتند که باید تبدیل به Tap-and-Go شوند. در آن زمان ۱۵۰ درصد رشد پرداخت Contactless داشتیم و این تقاضا شکل گرفت که هر آنچه In-Store داریم، عین همان را در فضای آنلاین با همان کیفیت حضوری تجربه کنیم.»
به بیان مدیرعامل آپسان، در فضای اقتصادی آن سال‌ها بانک‌های روسیه شروع به Digital-Lending کردند. مردم از لحاظ اقتصادی به مشکلات جدی برخوردند و روش‌هایی مثل BNPL از همان سال به‌صورت رسمی و درست رشد کرد و به‌عنوان ابزار پرداخت شناخته شد. در سال ۲۰۱۹ تحول دیگری نیز در ابزارهای پرداخت شکل گرفت.
لرستانی در ادامه با نمایش تصویری از کفش آدیداسی که در سال ۲۰۱۹ تولید شده بود، گفت: «اگر دقت کنید، تغییر عجیبی در آن کتانی پیش آمده و تحول فقط در صنعت پرداخت نبوده است. این کفش کاملاً بدون دوخت است. از سال ۲۰۱۹ تمام صنایع به این نتیجه رسیدند که باید محصولاتشان بدون دوخت باشد. تمام اجزا با هم کار می‌کند، اما اثری از دوخت نمی‌بینید. این پدیده را به نام Seamless می‌خوانند. تعریف سیملس چه بود؟ در هر اکوسیستمی، اجزا و Entityهای مختلف در حال تعامل برای رسیدن به تکامل هستند.»
لرستانی باور دارد حضور BNPLها به‌عنوان یک ابزار پرداخت مفهوم سیملس را شکل داد، چون با ابزارهای فروشگاهی و کل کسب‌وکارهای مبتنی بر پرداخت سوار شد. از دید او سیملس بودن، بدون دوخت بودن، یعنی اینکه فرد بدون زحمت و رفتن به بانک بتواند تسهیلات بگیرد. به باور لرستانی، پدیده سیملس را مدیون ادغام ابزارهای پرداخت هستیم. او تشریح کرد: «وقتی طراحی محصول انجام می‌دهید، به این تعریف دقت کنید. تعریف بسیار عجیبی دارد. این موضوع چندان هم جدید نیست و سیملس از ابتدای بشریت مطرح بوده است. اکوسیستم طبیعت کاملاً سیملس است؛ مثلاً جنگلی که احتیاج به آبیاری دارد، یک دریا در صدکیلومتری‌اش قرار گرفته و اکوسیستم خورشید و باد و ابر طوری طراحی شده که آب را بخار کند، به آسمان بفرستد و روی درخت‌ها پایین بریزد. این پدیده کاملاً سیملس است؛ یعنی اجزا برای پوشش نیازمندی‌ها به هم تبدیل می‌شوند، بدون اینکه احساس کنیم.»
مدیرعامل آپسان در ادامه افزود: «ما بدون اینکه کاری به بانک داشته باشیم می‌توانیم وام و اعتبار بگیریم؛ بدون اینکه به سراغ فضای بانکی و فضای پرداخت پشت‌صحنه برویم. این نوعی از طراحی سیملس بود. هر سیستمی که طراحی می‌کنید باید با توجه زیاد به این مفهوم باشد.»
BNPL فضای پرداخت دیجیتال را متحول کرده است
او در ادامه لنداسکیپ (Landscape) و پیمنت‌متد (Payment Method) را که از «ویزا یونیورسیتی» (Visa University) گرفته شده، مرور کرد. همچنین به فرق بین سرویس پرداخت و روش پرداخت و مرچنت اشاره کرد و توضیح داد: «در گذشته وقتی خریدی انجام می‌دادیم، اگر می‌خواستیم پولش را پرداخت کنیم، سه نوع ابزار پرداخت داشتیم: پول نقد، کارت و چک. به این ترتیب وقتی کارت بانکی کشیده میشد، یک جور روش پرداخت یا ابزار پرداخت استفاده میشد. در آن مکانی که من کارت می‌کشیدم، یک ابزار پذیرش وجود داشت و نوعی سرویس پرداخت را دریافت می‌کردم. پرداخت یک سرویس است و کارت یک روش. از سال ۲۰۱۹ ابزارهای پرداخت وسیع‌تر شدند. هنوز هم پول نقد و کارت و چک و تجارت الکترونیک و کیف پول‌های الکترونیک وجود دارند؛ در کنار آن روش‌های انتقال حساب‌به‌حساب یا Direct Debit و Instant Payment نیز ایجاد شده‌اند. اکنون BNPL و کریپتو نیز جزئی از ابزار روش پرداخت و خدمات پرداخت شده‌اند.»
لرستانی معتقد است در میان تمام روش‌های مذکور، BNPL نقشی درخشان دارد. به بیان او در آن زمان، فین‌تک‌کردیت‌ها BNPL را به‌عنوان یک ابزار پرداخت در برابر کارت‌های بانکی ارائه دادند و BNPL یک ابزار پرداخت فین‌تک‌کردیت شد که در برابر روش‌های قدیمی قرار داشت. BNPL روش‌های حساب‌به‌حساب را نیز شکل داد و امروز تأثیر آن به دنیای کریپتو نیز کشانده شده است.
لرستانی در ادامه با طرح این سؤال که BNPL چطور حساب‌به‌حساب را رشد داد، بیان کرد: «ما برای بازگشت اقساط یا اینستالمنت (Installment) می‌بایست به یک حساب بانکی متصل می‌شدیم و خود به خود مبلغ قسط را به حساب بانکی دایرکت می‌کردیم. در آینده این روش‌ها گسترش می‌یابد و تحت تأثیر دنیای متاورس، بیومتریک و کریپتو قرار می‌گیرد که اصلی‌ترین بازیگران در میان روش‌های پرداخت می‌شوند. ما باید با جرئت و به‌دقت به اینها توجه داشته باشیم.»
او ضمن اشاره به شکل‌گیری روش‌های ماشین‌به‌ماشین و ادغام محصولات ال‌جی با ابزارهای پرداخت BNPL تأکید کرد که BNPL فضای پرداخت دیجیتال را متحول کرده است. او گفت: «این عرصه نیاز به تأمین مالی و فاندینگ در پشت‌صحنه دارد که نقطه اشتباه تعریف ما در ایران همین است و باید آن را اصلاح کنیم. BNPL یک ابزار پرداخت است و ما نیاز داریم که برای آن تأمین مالی انجام دهیم. تأمین مالی بر اساس نوع مرچنت یا فروشگاه می‌تواند به‌صورت خرد اتفاق بیفتد یا خود فین‌تک تأمین کند یا تأمین از سمت پذیرنده یا از طریق بانک انجام شود.»
BNPL در کنار سیملس بودن تحول دیگری را نیز رقم زد. لرستانی با اشاره به نسل زد و رفتار مالی آنها گفت که «سیملس» خواسته این نسل را برآورده کرده و امکان مراجعه نکردن به بانک و خرید از طریق اپلیکیشن‌ها را فراهم کرده است. به گفته او تحول بعدی، تأمین مالی تعبیه‌شده (Embedded Finance) بود که مکمل جریان به شمار می‌رفت. لرستانی در این‌باره شرح داد: «در زیرمجموعه تأمین مالی تعبیه‌شده، پدیده‌هایی چون Embedded Lending و Digital Lending نیز وجود دارند. تأمین مالی تعبیه‌شده تعاریف مختلفی دارد اما بهترین تعریفی که BNPLها به شکل‌گیری آن کمک زیادی کردند، این است که در فضای غیربانکی ناگهان پیشنهاد مالی بگیرید؛ بدون اینکه از قبل به آن فکر کرده باشید. این مفهوم را به‌عنوان Invisible Bank یا Bank As a Service نیز می‌خوانند.»
او در پایان گفت که Embedded Lending یک نقشه راه قدیمی است، اما رو به آینده و تأکید کرد که درونی‌سازی BNPL باید از صنعت شروع شود. بانک باید نقش بانکی خود را داشته باشد و Invisible بماند و در پس‌زمینه باشد. او تصریح کرد: «با نگاه به گذشته، تجارب موفقی به دست آورده‌ایم. دیجیتال‌لندینگ، یک عرصه No-Bank است و نباید زیاد به بانک متکی باشیم. KYCهای دیجیتال، وثیقه‌های دیجیتال مثل کریپتو و دارایی‌های دیجیتال موضوعات آینده هستند که باید تمرکز جدی روی آنها داشته باشیم. از الان تا سال ۲۰۲۶ نزدیک به هفت تریلیون دلار پول در فضای پرداخت دیجیتال تبادل می‌شود. این تحول را دیجیتال‌لندینگ و BNPL شکل می‌دهند.»
دیدگاهتان را بنویسید