مجید شکوهی، مدیرعامل شرکت «سایبان‌پی» در سخنرانی‌اش در روز اول رویداد لندتک ایران با عنوان «لندتک ایران؛ فرصت‌ها و چالش‌های حقوقی یک اکوسیستم» به چالش‌های حقوقی و قراردادی حوزه لندتک اشاره کرد. یکی از دغدغه‌های شکوهی این است که قرارداد کارت‌های اعتباری و حوزه‌های جدید لندتک، در چهارچوب قوانین و موازین کشور قرار گیرد.
لندتک باید در سایه حمایت‌های قانونی و قضایی قرار گیرد
به گفته مجید شکوهی، مدیرعامل شرکت «سایبان‌پی»، ما در شروع یک راه جدی هستیم. بازار، فناوری، وضعیت اقتصادی، جوانانی که وارد عرصه شده‌اند، ملاحظات صنعت پرداخت و غیره کنار هم قرار گرفته‌اند تا لندتک و فروش اعتباری و اقساطی در مسیر رشد سریع قرار گیرد. در دو سال گذشته دیدیم که این رشد سریع اتفاق افتاد. به باور شکوهی این مسیر باید شاکله و چهارچوب قراردادی و قانونی‌اش را حفظ کند.
او در ادامه با طرح این سؤال که چرا نیاز به حفظ چهارچوب‌های قانونی و قراردادی داریم، توضیح داد: «نمی‌توان خارج از «قوانین موضوعه» کاری انجام داد؛ به‌ویژه در کشور ما ملاحظات ربوی و حدود شرعی نیز مطرح است و باید در نظر باشد. این مسائل هم دغدغه شخصی افراد و هم دغدغه نظام قانون‌گذاری کشور است. شاید از همه مهم‌تر این است که کار ما باید در سایه حمایت‌های قانونی و به‌ویژه حمایت قضایی قرار گیرد. در چند ماه اخیر تبلیغات زیادی راجع‌به ارائه وام و فروش قسطی شده است. من یکی دو مصداق را امتحان کردم و متأسفانه فهمیدم که هیچ‌یک از قراردادهایی که در قالب تعهدنامه و غیره شکل می‌گیرد، اگر به دادگاه برسد، قابل استناد قانونی نیست. نماینده قضایی حکومت، مطمئناً علیه ارائه‌دهنده آن وام حکم می‌دهد و نه به نفع او؛ پس چهارچوب‌های لازم باید رعایت شود.»
شکوهی باور دارد بالاخره ارائه وام و اعتبار زمانی به چالش عدم بازپرداخت می‌خورد و این طبیعی است و اگر از حمایت قانونی برخوردار باشد قابل پیگیری خواهد بود، اما اگر نباشد، جواب معکوس می‌گیریم. به گفته او درباره لندتک و فروش اعتباری و اقساطی، ۱۰ یا ۱۲ سال این بحث مطرح بود که چنین کارهایی را در قالب کدام قرارداد تعیین‌شده در قانون بانکداری اسلامی می‌توان انجام داد.
فرق مرابحه و ربا چیست؟
مدیرعامل سایبان‌پی در ادامه به تلاش‌های سید عباس موسویان اشاره کرد که در سال ۱۳۹۰ توانست «مرابحه» را به‌عنوان منعطف‌ترین مدل قراردادی برای فروش اقساطی ارائه دهد تا تبدیل به قانون شود. او درباره مرابحه توضیح داد: «چهارچوب مرابحه خیلی ساده است و به همین دلیل می‌گویم که منعطف به نظر می‌رسد. اصل مرابحه این است که فروش می‌تواند با دو قیمت انجام شود: نقدی و مدت‌دار. همچنین قیمت فروش مدت‌دار می‌تواند حاصل جمع قیمت به‌علاوه مقدار اضافه باشد. در آنجا موضوع بهای نقدی و بهای مدت‌دار و بعد هم پرداخت اقساطی یا یکجا مطرح شده است. این اقساط می‌تواند مساوی یا غیرمساوی باشد و در سررسید یا سررسیدهای معین به انجام رسد. موضوع خیلی ساده است، اما رعایت آن یکی دو نکته دارد که به‌مرور به آن می‌رسیم. بعد هم قانون‌گذار ابلاغ کرده که بانک‌ها و اعتباردهندگان می‌توانند در قالب عقد مرابحه به خریدار نقدی یا فروشنده قسطی خدمت بدهند. خلاصه تمام آنچه گفتم، امکان فروش کالا و خدمت به قیمت متفاوت از قیمت نقدی بود.»
شکوهی معنی «قیمت متفاوت» را نیز توضیح داد و گفت: «قیمت متفاوت یعنی مبلغ یا درصدی به قیمت نقدی اضافه می‌شود.» به بیان او نکته مهم این است که سود و مدت قرارداد باید معین باشد.
طبق گفته‌های شکوهی اعداد ذکرشده در قراردادها دقیق نیست. در قراردادها، ذکر «بین این‌قدر تا این‌قدر» معنی ندارد و باید قطعی باشد. این حرف هم مبطل پایه تعهد می‌شود و علیه نویسنده استفاده خواهد شد. شاید تدوین‌کننده قرارداد متصور بوده که «من یک بند منعطف می‌گذارم که هر طور بخواهم بتوانم گوش مشتری را بپیچانم.» ولی این‌طور نیست. او اگر به دادگاه برود، کل قرارداد را روی هوا می‌فرستد و قرارداد علیه فروشنده استفاده خواهد شد؛ پس نرخ سود و مدت باید معین باشد.
او در ادامه تشریح کرد: «نکته مهم دیگر این است که وقتی قیمت و مدت مشخص را گذاشتیم، کالا یا خدمت را باید به آن قیمت بفروشیم. چون قیمت برای مدت تعریف می‌شود، ولی اگر مشتری زودتر از موعد پرداخت داشته باشد باید در قالب تخفیف از سود، پرداختی‌اش کاهش یابد. اینها شاکله مرابحه را تشکیل می‌دهد.»
شکوهی در پایان درباره تفاوت مرابحه و مدل ربوی تصریح کرد: «در مدل ربوی، قرارداد Endless است و مدت نهایی ندارد؛ پس پایه را روی مبلغ نقدی می‌گذارند و هر چقدر که مدت بخورد درصد‌هایی به آن می‌افزایند. این را «ربا» می‌خوانیم و ممنوع است، اما در روش مرابحه، اصل بر این است که من یک وسیله را با شرط پرداخت یک‌ساله به قیمت ۱۲۰۰ تومان می‌فروشم؛ قیمت نقدی هزار تومان بوده و ۲۰۰ تومان هم سود! شما اگر تا آخر یک سال پول بدهید باید ۱۲۰۰ تومان بپردازید و اگر زودتر هم بپردازید، تخفیفی از ۲۰۰ تومان می‌گیرید.»
دیدگاهتان را بنویسید